Konfinamenduak airearen kutsadura murrizten du

Covid-19k mundu-mailako lehen pandemia eragin du eta, horrekin batera, konfinamendu bat, non munduko biztanleriaren ia erdiak bere etxeen barruan giltzapetuta geratu bahar izan duen koronabirusaren hedapena eta osasun-sistema publikoaren balizko kolapsoa saihesteko. Inoiz ez ditugu ikusi gure herri eta hirietako kaleak hain hutsik.

Zehazki, Googleren apirilaren 5eko txostenen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroako Foru Erkidegoan jatetxeetako jarduerek % 94 eta % 93 egin dute behera, hurrenez hurren, hurrenez hurren; dendetan eta farmazietan % 76 eta % 77 murriztu dira, eta parkeetan % 92 eta % 88 hondoratu dira, ‘ohiko’ normaltasunarekin alderatuta. Era berean, garraio publikoa % 68 gutxiago erabili da Euskadin, % 89 gutxiago Nafarroan, eta lanera joateko egiten diren bidaiak % 63an eta % 67an jaitsi dira. Ostera, bizitokietan egiten diren joan-etorriak % 23 hazi dira Euskadin eta % 24 Nafarroan.

Txostenetan jasotako datuak beren telefonoetan Googleren kokapenen historiala aktibatuta duten erabiltzaileenak dira eta, beraz, datu horietatik guztietatik kanpo geratzen dira funtzio hori desgaitu duten hiritarrak.

Konfinamenduaren alde positiboa

Konfinamendu sozialerako eta jarduera ekonomikoa murrizteko hartu diren erabakiek, herritarren bizitzan erabateko eragina izateaz gain, eragin handia izan dute hiriko trafikoa eta atmosferarako emisioen murrizketan.

Europako Batasuneko Copernicus programako Copernicus Sentinel-5P sateliteak Europako eta Txinako kutsadura kartografiatu du azken hilabeteetan, eta haren irudiek erakusten dute nitrogeno dioxidoaren (NO2) kontzentrazioak nabarmen jaitsi direla, koarentena-neurriekin batera. Zenbait hiritan NO2 maila % 45-50 jaitsi da aurreko urteko garai berarekin alderatuta. Madrilen, Milanen edo Erroman, jaitsiera % 45 ingurukoa izan da, eta Parisen, berriz, % 54ko beherakada drastikoa izan da.

Kutsadura-maila % 55 jaitsi da

Espainian, alarma-egoera deklaratu zenetik, nabarmen jaitsi da NO2 kutsaduraren maila hiri nagusietan. Ekologistak Martxan erakundeak prestatu duen “Efectos de la crisis de la COVID-19 en la calidad del aire urbano en España” txostenaren arabera, azken hamarkadan data hauetan jasotako kutsadura-mailekin alderatuta, estatuko hiri nagusietan kutsadura, batez beste, % 55 jaitsi da. 

Nitrogeno dioxidoa gas narriagarria da, begi hutsez hauteman ezin dena eta, nagusiki, motordun ibilgailuen errekuntzatik, berogailuetatik eta itsas garraiotik dator. Zenbait kalkuluren arabera, atmosferan den gas horren % 60 inguru trafikotik etor daiteke.

Airearen kalitatean ematen ari den hobekuntza orokorra da eta hiriguneetan ez ezik, hiri-inguruetan ere ematen ari da. Ekologistak Martxanek aztertu dituen hiru guztietan, alarma egoeran erregistratu diren nitrogeno dioxido mailak azken hamarkadan martxoko bigarren hamabostaldian jaso diren baxuenak dira. Gainera, Osasunaren Mundu Erakundeak martxorako ezartzen duen muga-balioaren eta urteko gidaren oso azpitik mantentzen dira. Sasoi horretan, trafikoak eragindako gas-emisioen neurketa egiten duten estazioek sarritan gainditzen dute aipatu muga-balioa.

Bestalde, udaberri honen hasieran penintsulan erregistratu den ozono-maila oso txikia da, bai hiriguneetan, bai landa-eremuetan. Nitrogeno oxidoen (NOx) emisioetan izan den jaitsiera izugarria (ozonoaren aintzindari den kutsatzaile nagusia) da, antza denez, egoera horren arrazoi nagusia. Hala ere, sasoi honetan nagusi izan den eguraldi ezegonkorrak eta euritsuak ere eragina izan duela uste da, baldintza horietan ozonoa sortzeko behar den eguzki-erradiazioa ere jaitsi delako.

Etorkizunera begira

Ekologistak Martxan erakundearen esanetan, Covid-19ak eragin duen krisi honek agerian utzi du hirietako airearen kalitatea hobetzeko tresnarik onena zirkulazio motordunaren jaitsiera estrukturala eta mugikortasun-ohituren aldaketa dela. Erakunde horren ustez, pandemiak eragin duen egoerak azken urteetan komunitate zientifikoak defendatu duen tesia sendotzen du: hirietako zirkulazioa murrizteak ondorio nabarmenak ditu kutsaduraren murrizketan, eta horrek, era berean, osasun publikoa nabarmen hobetzea dakar. Krisi latz honetatik ateratzea lortzen dugunean, hots, konfinamendutik eta pertsonen zirkulaziorako mugetatik ateratzen garenean, egiaztapen horrek hiri-mugikortasunerako politikak baldintzatu beharko lituzke, hiri handienetan emisio baxuko zonaldeen ezarpena azkartuz, garraiobide publikoak kontaktu soziala ekiditeko beharrak sortutako estigmaz berreskuratuz eta bizikletaren erabilera eta oinezkoen zirkulazioa sustatuz ibilgailu motordun pribatuen erabileraren alternatiba gisa.

Hiriko airearen kutsatzaile nagusia

Nitrogeno dioxidoa (NO2) da zirkulazioak igortzen duen kutsatzaile nagusietako bat. Gas toxikoa da, horixka kolorekoa, eta naturan aurki daiteke, adibidez, sumendietan, zura eta biomasa erretzean edo basoko suteetan. Baina iturri horietatik eratorritako gas kopurua gizakiok eragiten ditugun gas-isurketak baino askoz txikiagoa da, batez ere erregai fosilak erretzeagatik, fabriketako eta zentral termikoetako emisioengatik eta ibilgailu motordunen ihesengatik.

Nitrogeno dioxidoa ibilgailuetako eta industria zein etxeetako galdarek igortzen duten kutsatzaile tipikoa da. Hori dela eta, hiriko airearen gas hori kalitatean eragiten duen faktore nagusietako bat da.  

Estatuaren kasuan, adibidez, eta Carlos III Osasun Institutuak eta Europako Ingurumen Agentziak emandako datuetan oinarrituta, Nitrogeno dioxidoak 7.000 heriotz goiztiar inguru eragiten ditu urtero.

Izan ere, aipatu gasak harreman zuzena du, besteak beste, arnas-sistemarekin harremana duten hainbat gaixotasunekin (adibidez, bronkitis akutua), asmaren eragina biderkatzen du, biriken gaitasuna murrizten du eta biriken enfisema kasuetan amai daiteke, hots, biriken gaixotasun eragozgarri kronikoan. Era berean, hainbat azterlanek agerian utzi dutenez, nitrogeno dioxidoaren kutsadurak harreman estua du haurtzaroan ematen diren hainbat arnas eritasunekin: hala nola, bronkiolitisa, bronkoespasmoak, etab. 

Gas horrek arnasketa-gaixotasunak larriagotzeaz gain, infekzioen aurkako erresistentzia murrizten du, biriketako erantzun immunologikoa inhibitzen duelako. Hori dela eta, horren murrizketa zorrotza albiste ona da gaur egungo osasun-larrialdi egoeran. Zenbait adituk jada azaldu dutenez, atmosferaren kutsadura kronikoak eragina du COVID-19rekin harremana duten arnas patologien larritasunean.

Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude

Gune honek Akismet erabiltzen du zaborra murrizteko. Ikusi nola prozesatzen diren zure erantzunen datuak.