Irakurketa denbora: 3 minutu
Emakumeek gizonek baino soldata nabarmen txikiagoak jasotzen jarraitzen dute, Emakumeen Institutuak Soldata Berdintasunerako Egunaren harira (otsailak 22) argitaratutako “La brecha salarial existe, que no te confundan” txostenak agerian uzten duenez. Euskadin, soldata-arrakala % 16,47koa da, eta Nafarroan % 18,54raino igotzen da.
Soldata-egituraren Inkestaren azken eguneraketak (2022) egoera argia erakusten du: Estatuko emakumeek, batez beste, gizonek baino 5.022 euro gutxiago jasotzen dituzte urtean. Zehazki, gizonen urteko batez besteko irabaziak 29.381,84 eurokoak diren bitartean, emakumeena 24.359,82 euro baino ez da, hots, % 17,09 gutxiago. Arrakala horrek bereziki eragiten die emakume gazteenei, emakume zaharrenei, sektore pribatuan lan egiten duten horiei, lanaldi partzialean lan egiten dutenei eta atzerritar jatorria duten horiei.
Azken hamarkadako joerak soldata-arrakalaren murrizketa progresiboa erakusten du. 2012 eta 2022 artean, alde hori 6,83 puntu jaitsi da, % 23,93tik gaur egungo % 17,09ra. Baina erritmo horretan beste 25 urte beharko lirateke soldata berdintasunaren helburua lortzeko.
Soldata-arrakalaz hitz egitean, jende askok pentsa dezake lan bera egiteagatik emakumeek baino gehiago kobratzen duten gizonengan, baina praktika hori legez kanpokoa da. Ildo horretan, Emakumeen Institutuaren txostenak jasotzen duen bezala, soldata-diskriminazioa, batez ere, “emakumeek eta gizonek jasotzen dutenaren arteko aldea beren lanaren balio-ekarpen desberdinarekin justifikatzen ez denean eta dagokien sexuaren arabera bakarrik azal daitekeenean” gertatzen da.
Bestalde, ordainsari-arrakala, soldata-arrakala edo ordainsari-desberdintasuna “bi kopuru zatitzearen ondoriozko ehunekoa da: gizonen eta emakumeen batez besteko soldaten arteko aldea, gizonen batez besteko soldatarekin zatituta”.
Lan-baldintza okerragoak
Ordainsari edo soldata-arrakala emakumeek lan-baldintza okerragoak dituzten lan-merkatu batean du jatorria.
Ikerketak desberdintasun iraunkor hori azaltzen duten hainbat faktore identifikatzen ditu:
- Lan-prekarietatea: Emakumeek behin-behinekotasun eta partzialtasun handiagoa dute beren kontratuetan.
- Sektorekako segregazioa: Emakume gehiago daude zaintza, hezkuntza, osasun eta gizarte-zerbitzuekin lotutako sektoreetan, tradizionalki gutxiago baloratuak eta okerrago ordainduak.
- Kristalezko sabaia: Erantzukizun handiko postuetan emakumeen presentzia txikiagoa izan ohi da.
- Gaitasunen gutxiespena: Tradizionalki femeninotzat jotako gaitasunak (komunikazioa, arreta pertsonala, zehaztasuna) ez dira hartzen ikasitako trebetasun gisa, berezkotzat baizik, eta horrek soldata-gutxiespena dakar.
Emakume gazteak, adinekoak eta atzerritarrak
Soldata-arrakalak muturreko adin-taldeetan azaltzen ditu alderik handienak. Adibidez, 20 urtetik beherako emakumeen kasuan, soldata-arrakala % 28,64koa da. 65 urte edo gehiago dituzten emakumeen kasuan, berriz, aldea % 28,57koa da. Tarteko adin-taldeetan, aldea nabarmen txikiagoa da: % 9,81 25-29 urteko emakumeen kasuan eta % 12,93 30-34 urteko emakumeen kasuan.
Ordainsari-arrakala handienak administrazio-jardueretan eta zerbitzu osagarrietan (% 26,69) eta jarduera profesional, zientifiko eta teknikoetan (% 26,07) ematen dira. Sektore publikoaren eta pribatuaren arteko aldea nabarmena da: lehenengoan arrakala % 8,4koa den bitartean, bigarrenean % 13,4ra iristen da.
Gizonek, batez beste, emakumeek baino diru-sarrera handiagoak jasotzen dituzte jarduera ekonomikoaren ia atal guztietan, eta ordainsari-arrakala handienak administrazio-jardueretan (% 26,69) eta jarduera profesional, zientifiko eta teknikoetan (% 26,07) ematen dira.
Arrakala nabarmen handitzen da atzerriko langileen kasuan. Espainiako nazionalitatea dutenentzat, aldea % 17,38koa da, baina % 33,72ra igotzen da Europar Batasunetik kanpoko herrialdeetatik datozen emakumeen kasuan.
Amatasunaren eragina
“Mujeres en cifras (1983-2023)” ikerketak amatasunak emakumeen lan-ibilbidean duen eragin sakona azaltzen du. 25 eta 54 urte bitarteko emakumeek % 83,63ko jarduera-tasa dute, gizonezkoen tasa (% 91,67) baino nabarmen txikiagoa.
Zifrak bereziki adierazgarriak dira lana uzteko arrazoiei dagokienez: azken enplegua utzi zuten emakumeen % 91,85ek seme-alabak edo mendeko pertsonak zaintzeko egin zuten, gizonen % 8,15aren aurrean.
Lanaldi partzialak ere desberdintasun hau islatzen du: lanaldi partzialean lan egiten duten 4 langiletik hiru emakumeak dira (% 73,54). Lanaldi-partzialaren arrazoi zehatz gisa seme-alaben zaintza hartzen bada, emakumeen eta gizonen artean alde handia ikus daiteke: % 92,4 eta % 7,6, hurrenez hurren.
Lanaldi bikoitza
Etxeko eta zaintza erantzukizunen banaketa desberdinak soldata-arrakala betikotzen du. Emakumeek egunean batez beste 4 ordu eta 7 minutu eskaintzen dizkiete zeregin horiei, gizonek ordea, bi ordu baino gutxiago (ordubete eta 54 minutu).
Desberdintasun hori zaintza-eszedentzien erabileran ere islatzen da, non emakumeak guztizkoaren % 88 diren, aurreko urtean baino sei hamarren gehiago. Garrantzitsua da azpimarratzea egoera hau ez dela lehentasun pertsonalen ondorio, baizik eta kontziliazio-zailtasunen eta etxeko eremuan erantzunkidetasun faltaren ondorio.
Lanaldi-murrizketa edo lanaldi partziala ez dira, beraz, askatasunez hartutako aukerak, baizik eta zaintza-erantzukizunak eta etxeko lanak nagusiki emakumeei esleitzen jarraitzen dien sistema baten ondorio, haien karrera profesionaletan eta soldata-mailetan dagokion eraginarekin.
Argazkia: Shutterstock
Advertisements
